ΠΕΡΙΟΧΙΚΗ ΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑ
Η νόσος Crohn είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος η οποία επηρεάζει συχνότερα το λεπτό έντερο, το παχύ έντερο, το ορθό και τον πρωκτό αλλά μπορεί επίσης να επηρεάζει και τον στόμαχο, τον οισοφάγο και τη στοματική κοιλότητα. Η νόσος Crohn είναι μια παν-εντερική κατάσταση η οποία μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα από το στόμα έως και τον πρωκτό. Η συχνότερα προσβαλλόμενη θέση είναι ο τελικός ειλεός και το 1/5 όλων των ασθενών έχουν επηρεασμένα περισσότερα από ένα τμήματα ταυτόχρονα.
Αιτιολογία
Η αιτιολογία της νόσου Crohn είναι άγνωστη. Η νόσος Crohn είναι μια αλλοιωμένη ανοσολογική απάντηση η οποία καταλήγει σε φλεγμονή και καταστροφή των εντερικών ιστών. Η νόσος Crohn μπορεί να παρουσιαστεί σε άτομα με γενετική προδιάθεση, ενώ οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να εκκινήσουν μια παθολογική αλληλουχία η οποία τελικά θα εκδηλωθεί ως νόσος Crohn.
Παρόλο που η αλλαγή διατροφικών συνηθειών μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της νόσου Crohn, κανένας διατροφικός παράγοντας δεν έχει ταυτοποιηθεί ως αιτία της νόσου Crohn. Το κάπνισμα ωστόσο, έχει συσχετιστεί με ανάπτυξη της νόσου.
Διάγνωση
Συμπτώματα και Σημεία
Η κλινική εκδήλωση και τα συμπτώματα της νόσου Crohn εξαρτώνται από το τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα που εμπλέκεται, τον τρόπο και την σοβαρότητα της νόσου και τις σχετιζόμενες επιπλοκές. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι ο διαλείπων κοιλιακός πόνος, ο μετεωρισμός, η διάρροια, η ναυτία, ο έμετος, η απώλεια βάρους και ο πυρετός. Το κοιλιακό άλγος συναντάται στο 90% των περιπτώσεων: όταν σχετίζεται με μερική απόφραξη είναι περισσότερο μεταγευματικό και βιώνεται σαν σπασμός, ενώ όταν οφείλεται σε σηπτικές επιπλοκές είναι τυπικά σταθερό και σχετίζεται με τον πυρετό. Η απώλεια βάρους συχνά σχετίζεται με την αποφυγή λήψης τροφής αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις η απώλεια βάρους μπορεί να οφείλεται στην δυσαπορρόφηση. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να σχετίζονται με τις επιπλοκές όπως η κοιλιακή μάζα, η πνευματουρία, ο περιπρωκτικός πόνος, ο μετεωρισμός ή το εξάνθημα.
Μορφές της Νόσου
H νόσος Crohn μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε τρείς γενικές μορφές, την στενωτική, διατιτραίνουσα και φλεγμονώδη νόσο. Είναι σύνηθες ότι ο ίδιος ασθενής μπορεί να παρουσιαστεί με περισσότερες από μια μορφές ακόμα και στο ίδιο τμήμα του εντέρου. Ωστόσο, μια μορφή τείνει να είναι η επικρατούσα στις περισσότερες των περιπτώσεων, καθορίζοντας την κλινική εικόνα και επηρεάζοντας τις θεραπευτικές επιλογές.
Α. Στενωτική Μορφή
Ο ινώδης ουλώδης ιστός είναι το αποτέλεσμα της χρόνιας φλεγμονής της νόσου Crohn και στενεύει τον εντερικό αυλό με ουλώδεις στενώσεις συχνά αποκαλούμενες ως “ινοστενωτικές βλάβες”. Οι ασθενείς με την στενωτική μορφή της νόσου γενικά αναπτύσσουν μερική ή ολική εντερική απόφραξη και ως εκ τούτου τα συμπτώματά τους είναι πρωταρχικά αποφρακτικής φύσεως.
Β. Διατρητική μορφή
Η διατρητική μορφή της νόσου Crohn χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη κολπικών οδών, συριγγίων και αποστημάτων. Συνήθως, η διατρητική νόσος συνοδεύεται από κάποιου βαθμού στένωση αλλά το συρίγγιο ή το απόστημα που προκαλείται από το διατρητικό στοιχείο της νόσου κυριαρχεί στην κλινική εικόνα.
Γ. Φλεγμονώδης μορφή
Η φλεγμονώδης μορφή της νόσου Crohn χαρακτηρίζεται από εξέλκωση του βλεννογόνου και πάχυνση του τοιχώματος του εντέρου. Η μορφή αυτή συχνά προκαλεί αποφρακτικά συμπτώματα. Από τις τρεις μορφές της νόσου, η φλεγμονώδης είναι εκείνη που πιθανότερα θα ανταποκριθεί στην φαρμακευτική θεραπεία
Άλλα συχνά συμπτώματα και ευρήματα περιλαμβάνουν την ανορεξία και την απώλεια βάρους. Οι ασθενείς μπορούν να αναπτύξουν μια ψηλαφητή μάζα, που συνήθως εντοπίζεται στο δεξιό κάτω τεταρτημόριο της κοιλιάς, σχετιζόμενη με ένα απόστημα ή φλέγμονα στην διατρητική νόσο ή μια πεπαχυσμένη έλικα του εντέρου στην αποφρακτική νόσο.
Απεικονιστικός Έλεγχος
Η σκιαγράφηση του λεπτού εντέρου ή η εντερόκλυση είναι τα καλύτερα μέσα για την εκτίμηση του λεπτού εντέρου για τη νόσο Crohn. Οι εξετάσεις του λεπτού εντέρου με σκιαγραφικό μπορούν επίσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την μεγέθυνση του μεσεντερίου, καθώς και πληροφορίες για φλεγμονώδη μάζα ή απόστημα. Η ακτινογραφία του λεπτού εντέρου μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αξιολόγηση της έκτασης της νόσου αναγνωρίζοντας την εντόπιση και το μήκος του εμπλεκόμενου και μη εμπλεκόμενου λεπτού εντέρου καθώς και αναγνωρίζοντας αν η νόσος είναι συνεχής ή διακεκομμένη με ενδιάμεσα τμήματα φυσιολογικού εντέρου.
Η αξονική τομογραφία είναι πολύ χρήσιμη στην αναγνώριση των επιπλοκών που σχετίζονται με τη νόσο Crohn.
Ενδοσκόπηση
Ενώ η ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού είναι χρήσιμη για την διάγνωση των βλαβών του βλεννογόνου του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου, η κολονοσκόπηση συχνά επιτρέπει την αξιολόγηση του τελικού ειλεού.
Θεραπεία
Συντηρητική
Στόχος της συντηρητικής αντιμετώπισης της νόσου Crohn είναι η μακροχρόνια συμπτωματική ανακούφιση με παράλληλη αποφυγή της υπερβολικής νοσηρότητας. Παρόλο που η νόσος Crohn δεν θεραπεύεται φαρμακευτικά, μπορεί να επιτευχθεί μακροχρόνιος έλεγχος της νόσου, αποφεύγοντας την χειρουργική παρέμβαση. Η φαρμακευτική θεραπεία για κάθε ασθενή ξεχωριστά βασίζεται στην πορεία της νόσου, στην κλινική εικόνα και στις συνοδές επιπλοκές.
Χειρουργική Θεραπεία
Όπως και με την φαρμακευτική θεραπεία, ο στόχος της χειρουργικής θεραπείας της νόσου Crohn είναι η επίτευξη μακροχρόνιας συμπτωματικής ανακούφισης με παράλληλη αποφυγή της νοσηρότητας. Η χειρουργική θεραπεία θα πρέπει να θεωρείται παρηγορητική. Για τον λόγο αυτό, στόχος της χειρουργικής αντιμετώπισης θα πρέπει να είναι η θεραπεία των επιπλοκών και η ανακούφιση των συμπτωμάτων με παράλληλη αποφυγή της εκτεταμένης εκτομής του λεπτού εντέρου.
Για την αποφυγή της εκτεταμένης απώλειας λεπτού εντέρου, μπορεί να είναι απαραίτητες τεχνικές χωρίς εκτομή όπως η στενοπλαστική . Επιπρόσθετα, η επιθυμητή χειρουργική θεραπεία είναι η εκτομή μόνο των τμημάτων με σοβαρή και συμπτωματική νόσο Crohn, αφήνοντας πίσω τμήματα του λεπτού εντέρου με ήπια και ασυμπτωματική νόσο Crohn βασιζόμενοι στον υψηλό κίνδυνο υποτροπής και επανάληψης της χειρουργικής επέμβασης. Ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση αποτελούν η αποτυχία της φαρμακευτικής θεραπείας, η εντερική απόφραξη, τα συρίγγια, η διάτρηση, η αιμορραγία, ο καρκίνος ή η υποψία καρκίνου και η καθυστέρηση της αναπτυξης.
